ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΝΙΣΜΟΥ

ΤΟΝΙΣΜΟΣ- ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ 

ο,ε ---> βραχέα φωνήεντα

η,ω---> μακρά φωνήεντα

α, ι, υ---> δίχρονα (πότε βραχέα και πότε μακρά) φωνήεντα

1. ο, ε ---> ΠΑΝΤΑ οξεία (΄) π.χ. νερό (σαν σταγόνα)
2. προπαραλήγουσα οταν τονίζεται ---> ΠΑΝΤΑ οξεία (΄)  π.χ.     άν- θρω-πος (προπαραλήγουσα είναι η τρίτη συλλαβή, μετρώντας από το τελος)
3. μακρά συλλαβή ΠΡΙΝ από άλλη μακρά ---> ΠΑΝΤΑ οξεία (΄) π.χ. μνήμη 
4. μακρά συλλαβή ΠΡΙΝ από βραχεία συλλαβή ---> ΠΑΝΤΑ περισπωμένη (ῶ) π.χ κῆπος
5. Όταν οι λέξεις ξεκινούν από φωνήεν ή δίφθογγο,  παίρνουν 2 σημαδάκια που τα λέμε πνεύματα. Παίρνουν είτε ψιλή (᾿) είτε δασεία (῾).
6.  Οι περισσότερες λέξεις που αρχίζουν από φωνήεν ή δίφθογγο παίρνουν ψιλή.
7. Οι δίφθογγοι όλες είναι μακρόχρονες. π.χ. πλοῦτος, οἶκος. ΟΜΩΣ !!! Οι δίφθογγοι αι και οι όταν βρίσκονται στο τέλος της λέξης, θεωρούνται βραχύχρονες

.  (Στη λέξη οἶκοι, που είναι ουσιαστικό, η πρώτη δίφθογγος οι είναι μακρόχρονη, ενώ η δεύτερη δίφθογγος οι είναι  βραχύχρονη γιατί βρίσκεται στο τέλος της λέξης). 

ΕΚΤΟΣ ΑΝ :

οι δίφθογγοι αι και οι είναι καταλήξεις της ευκτικής ή βρίσκονται στο τέλος των επιρρημάτων και των επιφωνημάτων, είναι και πάλι μακρόχρονοι.

8.   Όταν το «υ» και το «ρ»  βρίσκονται στην αρχή μιας λέξης παίρνουν πάντα ΔΑΣΕΙΑ. π.χ. ὕδωρ, ῥοή.

Μαρία Σφακιανάκη φιλόλογος