Παρατατικός- Αόριστος Ενεργητικής φωνής (Αρχαία Ελληνικά)

Δάσκαλος σημαίνει ευλογία

"Τι δουλειά κανεις;", ρωτάνε πολλοί. Είμαι καθηγήτρια. Δεν ξέρω αν είναι επάγγελμα ακριβώς. Περισσότερο το βλέπω σαν λειτούργημα,  με πολύ αντίξοες συνθήκες πλέον. Στις μέρες μας ειδικά το να μορφώνεις και να διαπαιδαγωγείς σωστά μαθητές είναι πράγματι δύσκολο. Είτε δουλεύεις σε σχολείο είτε σαν ενισχυτική διδασκαλία, δεν σου δίνονται τα κίνητρα και οι επιλογές για να διδάξεις όλα όσα θα ήθελες. Υπάρχει η νοοτροπία πως ο καθηγητής ή ο δάσκαλος απλά κάθονται σε μια καρέκλα και κάνουν μάθημα, περιμένοντας την ώρα να σχολάσουν. Δεν κουράζονται- μιας και η δουλειά δεν είναι χειρωνακτική, δεν ανησυχούν, δεν αγχώνονται. Απαξιώνουν τα μαθήματα που διδάσκεις με φράσεις τύπου " Τι τα χρειαζόμαστε αυτά στη ζωή μας, πού θα χρησιμεύσουν", αγνοώντας παντελώς πως σκοπός του δασκάλου είναι να πλάσει και να διαμορφώσει και τον χαρακτήρα του μικρού μαθητή, σαφώς αμέσως μετά την οικογένεια.

Παρά τις αντιξοότητες όμως, ο δάσκαλος που αγαπά τη δουλειά του νιώθει ευλογημένος.Κάθε χρόνο βλέπει καινούριους μαθητές, αντιμετωπίζοντας τους σαν πρόκληση και πρόσκληση να τους μάθει κάτι καινούριο. Νιώθει χαρούμενος βλέποντας πως τα παιδιά τα οποία διδάσκει, προχωράνε στη ζωή τους έχοντας γερές βάσεις και στα μαθήματα και στις αξίες και τα ιδανικά που έχουν αποκτήσει. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή για έναν δάσκαλο να ακούει όμορφα λόγια από τους γονείς των παιδιών για τη δουλειά του. Είναι όμορφο να βλέπεις παιδικά πρόσωπα να είναι χαρούμενα λόγω των βαθμών που έχουν πάρει, κυρίως με τη δική τους προσπάθεια. Και μέσα σου να ξέρεις πως έχοντας βάλει και το δικό σου λιθαράκι, το αποτέλεσμα είναι η επιτυχία. Επιτυχία είναι να κάνεις τους μαθητές να σε εμπιστεύονται, να χαίρονται που τους κάνεις μάθημα, ακόμα και αν δεν συμπαθούν το μάθημα που διδάσκεις. Οταν δώσεις στον μαθητή το κίνητρο που χρειάζεται, θα αποκτήσει ενδιαφέρον. Όταν καταλάβει πως δεν τον φορτώνεις με άσκοπες γνώσεις απλώς και μόνο για να περάσει η διδακτική ώρα, αλλά πως τον γεμίζεις εφόδια για να κατανοήσει τον κόσμο καλύτερα, αυτό θεωρείται επιτυχία.


Μαρία Σφακιανάκη

Σχηματισμός παρακειμένου Ενεργητικής φωνής (Α' Γυμνασίου)

Το πρώτο παιδί

Το πρώτο παιδί

Το πρώτο παιδί ... το πρωτότοκο. Η άμεση και πρώτη συνέχεια των γονιών. Η προσδοκία για κάτι λαμπρό. Ο καρπός του έρωτα δύο ανθρώπων που καμιά φορά είναι «παιδιά» και οι ίδιοι. Έρχονται αντιμέτωποι με κάτι που ίσως δεν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν, ή ίσως να το περίμεναν καιρό. Έρχεται λοιπόν αυτό το πρώτο παιδί και γεμίζουν χαρά, υποχρεώσεις και ευθύνες απέναντι σε κάτι καινούριο  και διαφορετικό. Σε αυτό λοιπόν, στο πρωτότοκο, οι γονείς εφαρμόζουν μια σειρά «πειραμάτων». Δοκιμάζουν τα όρια τους, τις αντοχές τους, την αυστηρότητα, κάνουν λάθη που ενδεχομένως να μην παραδεχτούν ποτέ. Το πρωτότοκο παιδί έχει μάθει να προσπαθεί μόνο του, να παίζει μόνο του, να κοιμάται μόνο του, να ζει μόνο του σε ένα σπίτι με τους «μεγάλους».  Έτσι μεγαλώνει σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, σαν να είναι έκθεμα σε μουσείο, σαν πολύτιμη πορσελάνη που φοβούνται μην πέσει και σπάσει. Γιατί είναι το πρώτο. Αυτό στηρίζει στις μικρές του πλάτες  όλα τα όνειρα, τις ευχές και τις προσδοκίες που έχουν γι’ αυτό οι συγγενείς και η οικογένειά του. Έχει μάθει να μιλάει λίγο, να μην εκφράζεται- ντροπή είσαι μεγάλος/μεγάλη πια, μην κάνεις σαν μωρό. Δεν έχει -θαρρεί κανείς- δικαίωμα να λυγίσει, να κλάψει, να στεναχωρηθεί, είναι αρκετά μεγάλο και δυνατό για τέτοιες συμπεριφορές. Έχει αποκτήσει όλο τον αυτοέλεγχο που πρέπει για να αποδείξει πως είναι αντάξιο των προσδοκιών.

          Ξαφνικά συμβαίνει κάτι και το πρώτο παιδί χάνει την όποια δύναμη έχει, παύει να είναι το αποκλειστικό θέμα στις συζητήσεις, παύει να δέχεται όλη την αγάπη και την προσοχή. Πλέον όλα αυτά μοιράζονται. Η μαμά φέρνει στον κόσμο το μικρό αδερφάκι. Ένα νέο παιδί, που πιθανόν να έχει τελείως διαφορετική διαπαιδαγώγηση και αντιμετώπιση από το πρώτο. Οι γονείς πλέον ξέρουν  πως να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση, δεν φοβούνται τόσο πολύ, ξέρουν τα λάθη τους και φροντίζουν να μην τα επαναλάβουν εις βάρος του νέου μέλους της οικογένειας. Πλέον το πρωτότοκο παύει να είναι παιδί. Είναι ο Μεγάλος Αδερφός. Ο μεγάλος αδερφός που θα πρέπει να φροντίζει, να αγαπάει, να προσέχει, να προστατεύει τον μικρό, να μην τον μαλώνει, ακόμα και αν το κάνουν οι γονείς. Έτσι λοιπόν, παρόλο που το μεγάλο παιδί είναι σχεδόν υποχρεωμένο να έχει τις ίδιες αντιλήψεις με τους γονείς και τις ίδιες αξίες και ιδανικά, να είναι μια μικρογραφία των γονιών του, παράλληλα δεν μπορεί να τιμωρεί, να μαλώνει τον μικρό. Ο μεγάλος αδερφός δεν θα πρέπει να πηγαίνει κόντρα στον μικρό- ακριβώς επειδή είναι μικρός- θα πρέπει να συγχωρεί,χωρίς απαραίτητα να συγχωρείται ο ίδιος, να υποχωρεί, να έχει υπομονή, να μοιράζεται, να δίνει το παράδειγμα προς μίμηση. Το σημαντικότερο, κάθε φορά που τίθεται θέμα σύγκρισης, του τύπου «Δες τον μεγάλο σου αδερφό, εκείνος ποτέ δεν θα ..... », το πρώτο παιδί βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Αναπόφευκτα λοιπόν δημιουργείται κάποιο είδος ζήλιας από την πλευρά του μικρού. Έτσι, αντί αυτή η φράση να δημιουργεί κίνητρο για βελτίωση της συμπεριφοράς του μικρού, μάλλον έχει αντίθετα αποτελέσματα. 

Το μόνο λοιπόν που απομένει στο πρώτο παιδί, είναι να συμβουλεύει και να αγαπάει το μικρό με όλη του την καρδιά, ελπίζοντας πως όταν θα φτιάξει τη δική του οικογένεια, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. 

Μαρία Σφακιανάκη

Ασκήσεις Δημοτικού- εξάσκηση στις καταλήξεις

               Βάζω:  ει, η, ο, η, ι και όποιο άλλο γράμμα λείπει:

Ο λύκ___	Ο γυμναστ___	Οι μαέστρ___	Η δύναμ____
Οι τάξ__	Το καλάθ___	Η φων___	Οι δυνάμ____
Η στάσ__	Το θρανί___	Η θέσ___	Το λουλούδ____
Ο μανάβ___	Οι καιρ___	Ο άνθρωπ____	Ο υπολογιστ____
Το μολύβ____	Το σχολεί___	Ο δάσκαλ___	Ο μαθητ____

  Βάζω   -ω ή –ο όπου ταιριάζει
Τα φύλλα  τ___ν δέντρ___ν  πέφτουν.
Κρεμάω σ τ___ν τοίχο την κορνίζα.
Η μαμά απλ___νει τα ρούχα τ___ν παιδι ___ν.
 Τα κεραμίδια  τ___ν  σπιτι ___ν είναι χιονισμένα. 
 Στο διάλειμμα σβήνουμε τ___ν πίνακα.
Η ζωή  τ__ν  γεωργ___ν είναι κουραστική.
 Βλέπω τ___ν ψαρά με τη βάρκα του.
 Τ___ν  Χειμ___να  μαζεύουμε ελιές.
Στα γενέθλια του αδερφού μου ήρθε ο φίλ___ς  του ο Γιώργ___ς, ο Γιάννης και ο Νίκ___ς.
Κάλεσε και τ___ν φίλ___ του τ___ν Αλέξη.

      Βάζω –αι ή –ε
Πήγαμ____  να δούμ____  την παράσταση.
 Το παιχνίδι παίζετ____ με τέσσερα άτομα.
Δεν θα πάμ____ σήμερα στο σπίτι της Μαίρης.
Δεν έχουμ____  χρόνο για χάσιμο. 
Θα βρίσκομ____ δίπλα.
  Πρέπει να βρούμ____  χρόνο να ψάξουμ____  για σπίτι..
Συμφωνήσαμ____  με τους γονείς μου να κοιμάμ____  νωρίς.
Έρχομ____ να φάμ____ μαζί. 
Ντρέπομ_____ γιατί έπρεπε να σε είχα ειδοποιήσει, να έρθεις μαζί μου.
Δεν γίνετ_____ αυτό που ζητάς. 
Το σχολείο βρίσκετ____ στην άκρη του χωριού. 
Μην κάνετ_____ φασαρία, κοιμάτ_____ ο μπαμπάς. 

     Βάλε τα ρήματα στην ενεργητική ή την παθητική φωνή.

Σηκώνω

Πληρώνομαι

Κόβομαι

Πιάνομαι

Χτενίζω

Λούζομαι

Τρίβομαι

Σκουπίζω

       Συμπλήρωσε τα ρήματα της παρένθεσης στον σωστό τύπο στον Ενεστώτα.

1)      Εγώ ___________ τα μαλλιά μου. Εμείς _______________________.

(χτενίζω, χτενίζομαι)

2)      Η Κατερίνα __________________ πίσω από την πόρτα. Εσείς _____________ τα σοκολατάκια. (κρύβω, κρύβομαι)

3)      Εσύ ____________  με το μαχαίρι. Εμείς _________________ την ταινία.

(κόβω, κόβομαι)

4)      Αυτή ___________ σε σχολή καράτε. Εμείς _________________ μια έκθεση.

(γράφω, γράφομαι)

5)      Αυτός ___________για να είναι καθαρός. Εμείς ____________ τα χέρια μας.

(πλένω, πλένομαι)

Ολα τα ρήματα που τελειώνουν σε –ώνω,  γράφονται με ω

Π. χ. τελειώνω, μαλώνω, απλώνω

Ολα τα ρήματα που τελειώνουν σε –ίζω, γράφονται με ι

Π. χ. ζωγραφίζω, σκουπίζω, φροντίζω

Αλλά!!!! Δανείζω—δαν € ίζω , αθροίζω—αθρ 0+ίζω, πρήζω, πήζω, δακρύζω (δάκρυ)

Ολα τα ρήματα που τελειώνουν σε – αίνω, γράφονται με αι

Π.χ. ανεβαίνω, κατεβαίνω, καταλαβαίνω

Αλλά!!!! Μένω , δένω πλένω

Να γράψεις  τα γράμματα που λείπουν στις καταλήξεις των ρημάτων .

Γκρεμ__ζω, θυμ___νω, προλαβ___νω, απλ___νω, παραμ___νω, τρυπ___νω, γεμ___ζω, σκορπ___ζω, δαν___ζω, ζεστ___νω, σουβλ___ζω, μπ___νω, βγ___νω, οργ___νω, ποτ___ζω, σηκ___νω, αρρωστ___νω, σωπ___νω, δ___νω, δροσ___ζω, μυρ___ζω, ανακοιν___νω, μεγαλ___νω, βαρ___νω

Διορθώνω τα λάθη όπου υπάρχουν!

Σκαρφαλόνω, σταματό, χωρίζω, πεθένω, ανεβαίνω, σηκώνο, διευθύνο, αφροίζω, προλαβένω, μένω, δαίνω, μαυρείζω, πληγόνω, καθαρείζω, φέρνω, παχένω, τελειώνω, θερείζω, περιμαίνω, απλόνω

Μαρία Σφακιανάκη, φιλόλογος

ΑΠΛΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Τα ρήματα που στον Ενεστώτα τελειώνουν σε - ίζω, στον Μέλλοντα έχουν κατάληξη -ίσω

Π. χ.

σκουπίζω-  θα  σκουπίσω

ζωγραφίζω- θα ζωγραφίσω

γυρίζω-  θα γυρίσω

σκαλίζω-  θα σκαλίσω

κτλ.

Τα ρήματα που στον Ενεστώτα τελειώνουν σε -ώ (β' συζυγία), στον Μέλλοντα έχουν κατάληξη - ήσω

Π. χ.

τραγουδώ- θα τραγουδήσω

μιλώ- θα μιλήσω

αγαπώ- θα αγαπήσω

απαντώ- θα απαντήσω

κτλ.

Όταν ένα ρήμα στον Ενεστώτα τελειώνει σε –ωνω, στον Μέλλοντα έχουν κατάληξη –ωσω

Π.χ

παγώνω- θα παγώσω

δαγκώνω- θα δαγκώσω

στραβώνω- θα στραβώσω

απλώνω- θα απλώσω

κτλ.

Έχουμε κάποια ρήματα που σχηματίζουν ανώμαλο Μέλλοντα :

·         έρχομαιà θα έρθω

·         πίνω-  θα πιω

·         πηγαίνω- θα πάω

·         παίρνω-  θα πάρω

·         βρίσκω- θα βρω

·         μπαίνω- θα μπω

·         βγαίνω-  θα βγω

·         ανεβαινω- θα ανεβώ

·         κατεβαίνω- θα κατεβώ

·         λέω- θα πω

·         βλέπω- θα δω

·         φεύγω- θα φύγω

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ρήματα όπως :τρελαίνομαι, ασχολούμαι, αγαπιέμαι, κοιμάμαιàθα τρελαθώ θα ασχοληθώ, θα αγαπηθώ, θα κοιμηθώ

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –ώ (β΄ συζυγία), στον Αόριστο έχουν κατάληξη –ήσα

Επίσης  κάποια ρήματα που τελειώνουν σε –ήνω  και  –σταίνω, έχουν πάλι κατάληξη –ήσα

Π.χ.

·          αγαπώ à αγάπησα

·         απαντώ - απάντησα

·         τιμώ- τίμησα

·         συναντώ- συνάντησα

·         τραγουδώ-  τραγούδησα

·         βοηθώ- βοήθησα

και                                                                                                                                                 

·         αφήνω- άφησα

·         στήνω- έστησα

·         ανασταίνω- ανάστησα

·         αρρωσταίνω- αρρώστησα

κτλ.

Τα ίδια ισχύουν και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα: θα αφήσω, θα στήσω, θα αναστήσω, θα αρρωστήσω

Εξαίρεση: μεθώ- μέθυσα (μεθύσι), μηνώ- μήνυσα (μήνυση, μήνυμα)

Τα ίδια ισχύουν και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα: θα μεθύσω, θα μηνύσω

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –ιζω , στον Αόριστο έχουν κατάληξη –ισα

Π.χ.

·         στολίζω- στόλισα

·         σκουπίζω- σκούπισα

·         φοβερίζω- φοβέρισα

·         ποτίζω- πότισα

·         σκαλίζω- σκάλισα

·         αρχίζω- άρχισα

·         ζωγραφίζω- ζωγράφισα

κτλ.

Εξαίρεση: δανείζω- δάνεισα (δάνειο), αθροίζω- άθροισα (άθροισμα, συνάθροιση)

Τα ίδια ισχύουν και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα: θα δανείσω θα αθροίσω

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε – ύζω, -ύνω, ύω, στον Αόριστο έχουν κατάληξη –υσα

Π.χ.

·         δακρύζω- δάκρυσα

·         αναβλύζω- ανάβλυσα

·         λύνω- έλυσα

·         φτύνω- έφτυσα

·         ιδρύω- ίδρυσα

·         δύω- έδυσα

Τα ίδια ισχύουν και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα (ενεργητικής και παθητικής φωνής) : θα δακρύσω, θα αναβλύσω, θα λύσω, θα λυθώ, φτύσω, θα ιδρύσω, θα ιδρυθώ, θα δύσω

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –είνω  και –είω , στον Αόριστο έχουν κατάληξη –είσα

Π.χ.

·         κλείνω-  έκλεισα

·         αποσείω- απέσεισα

·         σείω- έσεισα

·         αποκλείω- απέκλεισα

και

·         πείθω- έπεισα

Τα ίδια ισχύουν και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα : θα κλείσω, θα αποσείσω, θα σείσω, θα αποκλείσω, θα πείσω

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –ινω (ή -ίνομαι), στον Αόριστο έχουν κατάληξη –ίνα

Π.χ.

·         κρίνω- έκρινα

·         κλίνω- έκλινα

·         γίνομαι-  έγινα

Τα ίδια ισχύουν και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα( ενεργητική και παθητική): θα κριθώ, θα κλίσω, θα κλιθώ, θα γίνω

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –αίνω και –ύνω, καθώς και το ρήμα πλένω , στον Αόριστο έχουν κατάληξη –υνα

Π.χ.

·         βαραίνω-  βάρυνα

·         ακριβαίνω- ακρίβυνα

·         μολύνω-  μόλυνα

·         πλένω- έπλυνα

Τα ίδια ισχύουν και στον Αόριστο παθητικής φωνής και στον Στιγμιαίο Μέλλοντα ενεργητικής και παθητικής φωνής: θα βαρύνω, θα ακριβύνω, θα μολύνω, θα πλύνω, θα μολυνθώ, θα πλυθώ

Τα σύνθετα ρήματα με δεύτερο συνθετικό το –βάλλω (αποβάλλω) ή το ρήμα βάζω, στον Αόριστο έχουν κατάληξη –λα

Π.χ.

·         βάζω- έβαλα

·         αναβάλλω-  ανέβαλα

·         αποβάλλω-  απέβαλα

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –έρνω και –είρω, στον Αόριστο έχουν κατάληξη –ειρα

 Π.χ.

·         γέρνω-  έγειρα

·         δέρνω-  έδειρα

·         φθείρω-  έφθειρα

ΑΛΛΑ: σέρνω-  έσυρα

Τα ρήματα τείνω και μένω, όπως και τα σύνθετά τους , στον Αόριστο έχουν κατάληξη –είνα

Π.χ.

·         τείνω (προτείνω) - έτεινα (πρότεινα)

·         μένω- έμεινα

Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –έλλω και –έλνω,  στον Αόριστο έχουν κατάληξη –ειλα

Π.χ.

·         στέλνω- έστειλα

·         αναγγέλλω-  ανάγγειλα

·         ανατέλλω- ανάτειλα

·         παραγγέλνω-  παράγγειλα

Όταν ένα ρήμα στον Ενεστώτα τελειώνει σε -ωνω, στον Αόριστο έχει κατάληξη -ωσα

Π.χ.

·         απλώνω- άπλωσα

·         τεντώνω- τέντωσα

·         παγώνω- πάγωσα

·         μεγαλώνω- μεγάλωσα

·         ξαπλώνω- ξάπλωσα

κτλ.

Έχουμε κάποια ρήματα που σχηματίζουν ανώμαλο Αόριστο :

(γράφονται με –η- )

·         έρχομαι- ήρθα

·         πίνω- ήπια

·         πηγαίνω- πήγα

·         παίρνω- πήρα

·         βρίσκω- βρήκα

·         μπαίνω- μπήκα

·         βγαίνω- βγήκα

·         ανεβαινω- ανέβηκα

·         κατεβαίνω- κατέβηκα

(γράφονται με ει-)

·         λέω- είπα

·         βλέπω- είδα

και: φεύγω-  έφυγα

ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΘΗΤΙΚΉ ΦΩΝΉ

 Όλα τα ρήματα που τελειώνουν σε -ηκα γράφονται με... η!

Π.χ

τρελάθηκα

γράφτηκα

χάθηκα

αγαπήθηκα

αισθάνθηκα

τραβήχτηκα                                                                 

πλύθηκα

Όπως και κάποια ρήματα της ενεργητικής φωνής με ανώμαλο Αόριστο:

μπαίνω- μπήκα

βγαίνω- βγήκα

ανεβαινω- ανέβηκα

κατεβαίνω- κατέβηκα

βρίσκω à βρήκα

·         Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε -πω, -φω -πτω, -εύω, -βω (χειλικά σύμφωνα) της α’ συζυγίας(δεν τονίζονται στο –ω), στον Αόριστο έχουν κατάληξη–ψα

Π.χ.

τρέπω- έτρεψα

γράφω- έγραψα

βλάπτω- έβλαψα

μαζεύω- μάζεψα

κλέβω- έκλεψα

·         Όσα ρήματα στον Ενεστώτα τελειώνουν σε –κω, -γω, -χω (ουρανικά σύμφωνα) της α’ συζυγίας(δεν τονίζονται στο -ω), -χνω, στον Αόριστο έχουν κατάληξη –ξα

Π.χ

μπλέκω- έμπλεξα

διαλέγω- διάλεξα

φτιάχνω-  έφτιαξα

τρέχω- έτρεξα

επίσης!!! παίζω- έπαιξα

Τα ίδια ισχύουν και για τον Στιγμιαίο Μέλλοντα!!! ·         Τα ρήματα που τελειώνουν σε -πω, -φω -πτω, -εύω, -βω, στον Μέλλοντα έχουν κατάληξη –ψω à θα τρέψω, θα γράψω, θα βλάψω, θα μαζέψω, θα κλέψω ·         Τα ρήματα που τελειώνουν σε –κω, -γω, -χω, -χνω, στον Μέλλοντα έχουν κατάληξη –ξω           à θα μπλέξω, θα διαλέξω, θα φτιάξω, θα τρέξω

ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΕΝΕΣΤΩΤΑ

Πότε γράφεται με - ώντας και πότε με - όντας :

Όταν τονίζεται το –ω– τελειώνει σε –ώντας

Π.χ γελώντας, τραγουδώντας, δακτυλογραφώντας, τραβώντας, ξεχνώντας κτλ.

Όταν δεν τονίζεται το –ο– τελειώνει σε –οντας

Π.χ. αφήνοντας, φτιάχνοντας, διαλέγοντας, γράφοντας κτλ.

ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ ... ΕΙΟ

Τα περισσότερα  ουδέτερα ουσιαστικά σε -είο γράφονται με ει όταν τονίζονται στην παραλήγουσα (στην 2^η συλλαβή από το τέλος), και ιδιαίτερα όσα προέρχονται από ρήματα σε -εύω και όσα φανερώνουν:

·         κτήριο

·         τόπο

·          δοχείο

·         χώρο

·         έχουν ως δεύτερο συνθετικό τα ρήματα πωλώ ή ποιώ

π.χ. ανθοδοχείο, αγγείο, αρχείο, βραβείο, γραφείο, δοχείο, ενυδρείο, ηχείο, θεωρείο, ιατρείο, καφενείο, λεωφορείο, μαντείο, μνημείο, σχολείο, ψυγείο, δημαρχείο, νοσοκομείο, κυλικείο, αρωματοπωλείο, κρεοπωλείο, οινοποιείο, αρτοποιείο κτλ.

ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ –ΜΑ ή -ΜΜΑ

Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τονίζονται στην παραλήγουσα, τελειώνουν σε -μα γράφονται με ένα μι (μ),

π.χ. σήμα, βήμα, κύμα, ρήμα, ψέμα.

Με δύο μ (μμ) γράφονται όσα ουδέτερα ουσιαστικά τονίζονται στην παραλήγουσα και στην προπαραλήγουσα και προέρχονται από ρήματα α΄ συζυγίας με χαρακτήρα (το τελευταίο γράμμα πριν την κατάληξη) χειλικό π, β, φ και πτ

Π.χ.

Βλέπω > βλέμμα.

Γράφω > γράμμα.

Κόβω > κόμμα.

Ράβω > ράμμα.

Στέφω > στέμμα.

Ελλείπω > έλλειμμα.

Καλύπτω > κάλυμμα.

Σκάπτω και σκάβω > σκάμμα.

Θρέφω > θρέμμα.

Μαρία Σφακιανάκη φιλόλογος